Tốt cô lập (Isolated Pawns – Isolani)
Quan trọng
Hiểu và chơi đúng với hoặc chống lại tốt cô lập là kỹ năng trung cuộc quan trọng có thể cải thiện đáng kể trình độ chơi cờ của bạn.
Đánh giá tốt cô lập
Tốt cô lập không dễ đánh giá là tốt hay xấu – điều này phụ thuộc vào thế trận tổng thể. Về mặt tĩnh, nó là điểm yếu vì không được bảo vệ bởi tốt khác. Nhưng nếu là tốt thông và đã vượt qua hàng 4, nhất là ở trung tâm, nó có thể trở thành thế mạnh.
Nhận xét
Tốt a và h nếu bị cô lập thì không quá nghiêm trọng vì các ô trước mặt chúng không mang tính chiến lược cao.
Điểm yếu của tốt cô lập
Tốt cô lập không được bảo vệ bởi các tốt bên cạnh nên phải được quân bảo vệ – điều này tốn tài nguyên hơn. Quan trọng hơn, ô phía trước tốt cô lập không thể bị tấn công bởi tốt, trở thành nơi lý tưởng cho quân đối phương đóng chốt.
Tốt cô lập dễ bị mất trong tàn cuộc. Ngoài ra, việc phải dành nhiều quân bảo vệ nó có thể làm yếu các khu vực khác trên bàn cờ. Tấn công đổi hướng nhanh cũng gây áp lực cho bên phòng thủ tốt cô lập.
Chơi chống lại tốt cô lập
Kiểm soát ô phía trước tốt, dùng mã đóng chốt ở đó, từ đó chiếm ưu thế không gian. Sau đó, đổi quân nhẹ để làm suy yếu khả năng tấn công của đối phương. Đặt xe và hậu trên cột của tốt để dồn ép, tạo thế ghim và cuối cùng chiếm được tốt.
Ví dụ
Khi mã đã đổi, xe có thể đóng vai trò chặn, còn hậu đứng sau xe. Sự phối hợp này dễ tạo ghim tốt và chuẩn bị bắt tốt bằng một nước tốt đơn giản.
Chơi với tốt cô lập
Tốt trung tâm cô lập có thể trở thành điểm mạnh nếu được dùng chủ động. Nó cần được hỗ trợ để đẩy lên, từ đó tạo thế ép và chiếm không gian. Nếu để đối thủ chặn trước mặt, bạn sẽ bị bóp nghẹt không gian. Nhưng nếu đẩy được lên hàng 5, bạn sẽ chiếm lại lợi thế.
Dùng các cột mở bên cạnh để triển khai quân. Tránh đổi quân nhẹ nếu không có lý do chiến lược – vì điều này chỉ làm nổi bật điểm yếu của tốt.
Nhận xét
Nên giữ lại tượng kiểm soát ô trước mặt tốt cô lập. Nếu đối thủ giữ hậu để tấn công, bạn có thể dùng hậu để phân tán sự tập trung hoặc đổi hậu để đưa vua vào hỗ trợ tốt.
Về cuối ván, tốt cô lập sẽ yếu trong tàn cuộc có quân nặng. Nhưng nếu chỉ còn quân nhẹ, vua có thể tham chiến để bảo vệ tốt. Trong một số thế cờ, bạn có thể đẩy tốt để đổi và đơn giản hóa vị trí nếu cảm thấy nó quá yếu.
Tốt cô lập và chồng (Isolated & Doubled Pawns)
Tốt vừa bị cô lập vừa bị chồng là một trong những điểm yếu lớn nhất. Không có tốt bên cạnh để bảo vệ, lại hạn chế đường đi của quân hỗ trợ. Trừ một số ít ngoại lệ, loại cấu trúc này gần như luôn bất lợi.
Tốt cô lập và chậm tiến (Isolated & Backward)
Tốt bị cô lập và chậm tiến, nhất là khi nằm trên cột mở và không thể tiến, là một gánh nặng rõ rệt. Càng nhiều tốt kiểu này, bạn càng dễ rơi vào thế phòng thủ thụ động.